Czlowiek i smierc

Dzis nad smiercia zapadlo milczenie. Konstatacja tego faktu sklonila Philippe'a Ariesa (1914-1984) do napisania swego opus magnum. Aries, jeden z najwybitniejszych historykow francuskich w XX wieku, autor m.in. slynnej Historii dziecinstwa (Paris 1960; wyd. pol. Warszawa 2010), opisuje w swojej monografii (1977) stosunek czlowieka do smierci w ciagu ostatniego tysiaclecia. Wraz z rosnaca prywatyzacja i indywidualizacja ludzkiego zycia smierc przestaje byc czyms "wspolnym", bliskim, z czym spoleczenstwo obcuje w zazyly sposob, i staje sie sprawa osobista. Wspolczesny czlowiek odrzuca samoistnosc zla, a wraz z tym ratunek przed nim w postaci "dobrej smierci". Wiara w zlo byla niezbedna do oswojenia kresu zycia, ktory teraz nabiera "dzikiego" charakteru: jest przerazajaca, irracjonalna wyrwa. Powrot smierci do "stanu dzikosci" sprawia, ze dzisiejszy czlowiek usiluje ja przemilczec. Te ewolucje Aries wykazuje na podstawie fascynujacego (jak zwykle w jego ksiazkach) materialu historycznego z poszczegolnych epok. Smierc, choc tak dojmujaca egzystencjalnie, stanowi w jego ujeciu pewien konstrukt spoleczny. Badanie jej losow pomogloby moze dzisiejszemu czlowiekowi na nowo sie z nia "oswoic".