Co nam zostalo z tamtych lat Dziedzictwo PRL

Czym byla Polska Rzeczpospolita Ludowa i co nam po niej pozostalo w III Rzeczpospolitej? Jaki byl rzeczywisty klimat spoleczny panujacy w kraju w okresie stalinowskim? Kim byli, gdzie pracowali, w jakich warunkach mieszkali, co jedli i jak sie ubierali mieszkancy Warszawy w okresie odbudowy ze zniszczen wojennych? Ktore peerelowskie mity i stereotypy przetrwaly zmiany ustrojowe w Polsce? Czy homo sovieticus jest w kazdym z nas? Ksiazka opowiada zarowno o zyciu codziennym Polakow w okresie PRL, jak i o owczesnych wydarzeniach politycznych, kulturalnych, obyczajowych, a takze o fenomenach spolecznych. Autor nie stroni od refleksji wokol roznic i podobienstw tamtego czterdziestopieciolecia i III Rzeczpospolitej - glownie w sferze mentalnosci, polskich kompleksow, lekow i fobii. Do dziedzictwa minionego okresu zalicza miedzy innymi roszczeniowa postawe wobec panstwa, silny syndrom autorytarny, niezachwiana wiare w moc nakazow i zakazow, niezrozumienie procedur i zasad typowych dla panstwa demokratycznego. Jako inne elementy odziedziczonego bagazu wskazuje zjawisko nadmiernej ostroznosci w mowieniu o niektorych sprawach, strach przed braniem odpowiedzialnosci za podejmowane decyzje czy wreszcie brak szacunku dla prawdy jako wartosci w zyciu publicznym. Refleksje te prowadza autora do zadania sobie pytania: "Dziedzictwo mentalne PRL jest tak wielkie, ze podjalem kiedys nawet rozwazania na temat tego, czy w ciagu tych czterdziestu pieciu lat powstal lub przynajmniej zaczal powstawac narod peerelowski?". W poczatku lat dziewiecdziesiatych Zbigniew Brzezinski stwierdzil, ze wychodzenie Polski z systemu komunistycznego potrwa mniej wiecej tak dlugo, jak dlugo system ten istnial, to znaczy okolo czterdziestu pieciu lat. Wyznac musze, ze pomyslalem wtedy, iz autor tych slow nie bardzo wie, co mowi, a my na pewno z peerelowskim dziedzictwem poradzimy sobie w ciagu 10, no, najwyzej 15 lat. Z dzisiejszej perspektywy nie ulega juz najmniejszej watpliwosci, ze prof. Brzezinski mial racje. On okazal sie byc chlodnym realista, a ja - w najlepszym razie - naiwnym idealista. Nie mozna bowiem w tak krotkim czasie zerwac z dziedzictwem komunizmu, ktory mial ambicje byc jednoczesnie i swiatopogladem, i ideologia, i doktryna polityczna, i pradem filozoficznym, i systemem ekonomicznym, i Bog raczy wiedziec czym jeszcze. Nie powinno to zreszta nikogo dziwic, skoro nawet Mojzesz przez czterdziesci lat prowadzil Zydow przez pustynie nim dotarli do Ziemi Obiecanej. Okres PRL to nie byla wprawdzie egipska niewola, ale jednak doswiadczenie Polakow na tyle dotkliwe, ze nie sposob przejsc nad nim do porzadku i bez problemow zerwac z jego dziedzictwem.